Neo Barok tarzında bir camii olan Ortaköy Camii İstanbul Boğaziçi’nde Beşiktaş ilçesinin, Ortaköy semtinde sahilde bulunmaktadır. Halk arasında Ortaköy camii olarak bilinen camiinin diğer adı Büyük Mecidiye Camii’dir. Şehrin anıtsal dokusunun Boğaziçi’ne doğru açılımını, Dolmabahçe Sarayı‘nın ardından devam ettiren bir yapıdır.
Ortaköy Camii Tarihi
Ortaköy Camii Ermeni asıllı olan Fransa’da mimarı eğitim almış olan Mimar Nikağos Balyan’a 1853 yılında Sultan Abdülmecid tarafından yaptırılmıştır. Birkaç kuşak boyunca saraya hizmet veren Balyan ailesinin bir ferdi olan Nikoğas Balyan İstanbul Boğazı boyunca sıralanan eserleri ile tanınmaktadır. Boğaziçi’nde eşsiz bir konuma sahip olan bu camii oldukça zarif bir yapıda olup batı tarzı Barok yapısındadır. Harim ve Hünkar bölümü olmak üzere bütün Selatin Camiilerinde olduğu gibi iki bölümden oluşur. Boğaz’ın değişik ışıklarını camiinin içine taşıyacak biçimde tasarlanmış geniş ve yüksek pencerelere sahiptir. Duvarları beyaz kesme taştan yapılmış olan merdivenle çıkılan Ortaköy Camii’nin tek şerefeli iki minaresi bulunmaktadır. Tek kubbenin duvarları pembe mozaikten yapılmıştır. Minber somaki kaplı mermerden yapılmış, Mihrap ise mozaik ve mermerden yapılmış ince bir işçiliğin ürünüdür.
Ortaköy Camii statik açıdan bakıldığında narin bir yapıya sahiptir. 1862 ve 1866 yıllarında onarılmış olan camii 1894 depreminde ise büyük zarar görmüştür. Bu depremden sonra ise 1909 yılında Evkaf Nezareti’nce yeniden tamir edilmiştir. Eski yivli minareler ise bu tamirde yıkılmış olup yerine yivsiz olarak yapılmıştır. Ayrıca minarelerin külah ve petek kısımlarıyla yapının çeşitli bölümleri yenilenmiştir. Binada yeniden çatlamaların oluştuğu 1960 yıllarında Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün başlatmış olduğu restorasyon çalışmalarında zemin takviye edilip kubbe de yenilenmiştir. Bu onarımdan sonra ibadete kapatılmış olan camii 1969 yılında yeniden ibadete açılmıştır. Binanın bir bölümü 1984 yılında ise büyük bir yangın sonucunda harap olmuş ve tekrardan restore edilmiştir.
Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 2011 ve 2014 yılları arasında yaklaşık olarak 3 yıl süren restorasyon çalışmaları 2014 yılının haziran ayında tamamlanmış ve bu camii zamanın başbakanı tarafından yeniden ibadete ve ziyarete açılmıştır.
Ortaköy Camii’nin Özellikleri
Fransız ve İtalyan saraylarında kullanılan Barok Mimarisi tarzında olması Ortaköy Camii’nin en önemli özelliklerinden biridir. Bu mimari anlayışın bir göstergesi olarak camiinin dışının süslemesi yoğun bir taş kabartmasına sahiptir. Ortaköy Camii’nin ana ibadet bölümünün yanı sıra Hünkar Kasrı adı verilen padişahın namaz kılması ve dinlenmesi için yapılmış olan bir bölümü vardır. Ortaköy Camii Hünkar Kasrı 19. Yüzyılda yapılmış olan kasırların en büyüğüdür. Bu kasır ibadet bölümü ile ölçü olarak birbirine eşittir.
Ortaköy Camii kare planlı yapılmıştır ve dört duvarı üzerine oturtulmuş olan merkezi kubbesi ibadet bölümünün tamamını örtmektedir. Minare şerefelerinin altındaki iri kabartma akantus yaprakları altın yaldızlarla süslenmiş olan İstanbul’da bulunan tarihi camiler arasında tek örnektir. Camiinin içi muhteşem bir boğaz manzarasına sahip olmakla beraber boğaz yolculuğu yapan insanlar için de güzel bir manzara vardır. Camii kubbesinin iç yüzeyinde gök mimarisi sahnesini içeren yoğun bir kalem işi süslemeler bulunmaktadır. Klasik Osmanlı camiilerinin kubbe tasarımından farklı olarak Ortaköy Camii’nin kubbesinin içinde bulunan süslemeler Roma, Bizans ve Avrupa mimarisi tasarımına sahiptir. Bizzat camiiyi yaptıran Sultan Abdülmecit tarafından camiinin duvarlarına Allah (c.c), Hz. Muhammed (s.a.v.) ve ilk dört halifenin isimlerinin bulunduğu levhalar ile minber üzerinde bulunan kelime-i Tevhid yazısı yazdırılmıştır.
Ortaköy Camii’ne Nasıl Gidilir?
Toplu taşıma araçlarıyla Ortaköy’e gitmek isteyenler için çok fazla alternatif yol yoktur. Ancak buraya gelmek isteyenler öncelikle Beşiktaş Meydanı’na gelerek Ortaköy’e daha kolay bir şekilde ulaşabilirler.
Anadolu yakasından Ortaköy’e gitmek isteyenler vapur aracılığıyla Beşiktaş iskelesine geçerek buradan da Sarıyer’e giden otobüslere binebilirler. Daha sonra ise Kabataş Lisesi durağında inebilirler. Ortaköy’e Beşiktaş Meydanı’ndan yürüyerek 20 dakikada ulaşılabilir.
Avrupa yakasından Ortaköy’e gitmek isteyen kişiler ise Bağcılar- Kabataş tramvay hattında Kabataş durağında inebilir daha sonra Sarıyer’e giden otobüse binebilirler. Metrobüs kullanılarak ise Zincirlikuyu durağında inildikten sonra yine otobüs kullanılarak önce Beşiktaş Meydanı’na gidilir ardından Ortaköy’e geçilebilir.
Ortaköy Camii Hikayesi
Ortaköy Camii’nin bulunduğu bölgede daha önceden Vezir İbrahim Paşa’nın damadı olan Mahmut Ağa’nın yaptırdığı mescit bulunmaktaydı. 1721 yılında ortaya çıkmış olan Patrona Halil İsyanı sonucunda mescit birçok zarar görmüştür ve çeşitli sebeplerden dolayı da yıkılmıştır. Yerine ise Ortaköy Camii inşa edilmiştir. Sultan Abdülmecid Han’ın tuğrası camiinin girişinde bulunmaktadır. Barok Mimarisi tarzı şeklinde inşa edilen camii ibadete hazır hale getirilmiştir.
Ortaköy Camii kim tarafından yapıldı?
Osmanlı Devleti’nin padişahı 31. Padişahı olan Sultan Abdülmecid tarafından Mimar Nigoğos Balyan’a yaptırılmıştır.
Bu tarihi yerle birlikte İstanbul’un güzide eserlerini görmek için tekne kiralama seçeneklerimizi inceleyebilirsiniz.
